Сұлтанмахмұт Торайғыров

Жалғыз-ақ өлейін деп өле алмай, өз жанын қия алмай, қайғылы қапада, күндіз-түні жапада, жылау да еңіреу, бәрінен де көңілі қалып, жүрегі от боп жанып, жылаудан

басқа шама жоқ, құдайдан басқа пана жоқ, жылағанмен өнері жоқ, қолынан келері жоқ болып жүрген сорлы Қамар

Кәпір жоқ, мұсылман жоқ, мал мен адам

Бәрі де айырмасыз бауыр маған.

Пайда, зиян, ұят не,- мен білмеймін

Менің үшін сөз һәм жоқ деген жаман.

Менде жоқ: мынау орыс, мынау қазақ,

Не мақтау, не кемсіту, қорлау, мазақ.

Мен жігіт, он бес - отыз арасында,

Бұл жаста көп: бересі-аласым да.

Алдымда толған мақсат, толған таңдау,

Алайын мынасын ба, анасын ба?

«Асығыс жоқ, мен әлі жетем» деймін,-

«Дәл бүгін жетпедім деу бекер» деймін.

«Сондай бақыт табуға мен әуелі -

Сондай бейнет һәм еңбек етем» деймін.

Қарын тоққа қанағат қылатұғын,

Мен емес, тәнім тірі, жаным өлік.

Ірі мақсат болмаса, ұсақ іске,

Неге мен алданайын уақыт бөліп.

"Жақсыдан жаман туса - емі болмас, жаманнан жақсы туса - теңі болмас"

"А, құдай, жасты жасқа пар қылғаның,

Біреуді жоқ, біреуді бар қылғаның.

Біреуге алтын, гауһар тахыт беріп,

Астана жұрт билеген хан қылғаның;

Біреуге мал мен бақты үйіп беріп,

Ақылсыз екі аяқгы мал қылғаның;

Біреуге А

Біреуге Аплатондай білім беріп,

Мінер ат, ішер асқа зар қылғаның;

Қыздарын теңге бермей, малға беріп,

Қазақты қара көңіл аң қылғаның;

Мейлі доңыз болсын, қоңыз болсын,

Малдыны кісімсітіп паң қылғаның.

Көрсетіп құдіретіңнің шеберлігін,

Пендеңнің миы жетпес таң қылғаның"

күні өзіне-озі қайрат беріп: "Қой, бүйтіп күйік үстіне жалқын салмайын, өзімдікі қабырға бірге түсетін күйік қой, енді тағы Ахметті күйдіріп, кәрі әке-шешесінің обалына қалмайын; бірдеңеміз елге сезіліп қалса, Ахмет байғұстың талқанын шығарады ғой; сонда олардың көз жасы, қарғысы менің мойныма болмағанда, кімге?.. Бес-он күндік ойын үшін, әрі өзімді, әрі оны қараландырып, жұртыма да, құдайға да ұятты болмайын; жанған жаным жана берсін: обалымыз қиюы жоқ, қисыны қашқан дүниеге, оңға баспай, солға басқан қазақтың қара ғүрпына болсын. Бейшараның жанына батыра жазып, көңілін суытайын

Неше күндей тыншымай, жатып тұрып ойланып, жанып-күйіп сандалып, ой түбіне жете алмай, дертке дәрмен ете алмай, жаны-жүрегі, көңіл-тілегі Қамардың жылы жауабын күтіп жүрген Ахмет сорлының жүзі хаттың басқа жолын көрген шағында қараңғы бұлт астынан күліп шыққан күн сықылды жарқырап кетті. "Ойдағым келді ме, жылы жауап берді ме, Қамар мені сүйді ме, сүйгендіктен күйді ме?"- дегендей қылып көзі жасаурап, жүрегі лүпілдеп, өне бойы қалтырап кетті.